Dialecten van Italiaans Zwitserland -
een woordenboek
Sinds begin 20e eeuw wordt er met steun van de Zwitserse overheid gewerkt aan een woordenboek met woorden uit het kanton Ticino, het Italiaans sprekende kanton. Ticino ligt direct naast het westelijk deel van het Comomeer met o.a. de plaats Urio. Er zijn vele dalen in het Alpengebied met vele dialecten. Het onderzoek verloopt niet snel want er wordt gezocht naar de geschiedenis van woorden die vele eeuwen terug gaat. Gelukkig staat de letter B aan het begin van het alfabet. In het deel 22 met de woorden Bofá-Bolá staan de woorden Boggia / Bogia met hun verschillende betekenissen. Zie het boekje hieronder.
Candida Matasci is al vele jaren betrokken bij de opstelling van dit woordenboek. Zij woont in Stabio, Ticino, op steenworp afstand van Como. Zij gaf mij deel nr 22 van het woordenboek cadeau.
Uit onderzoek blijkt deze achternaam verbonden te zijn met het Alpengebied op de grens van Zwitserland en Italië. Zo komt deze naam ook veel voor in het kanton Ticino waar Italiaans gesproken wordt.
Door armoede gedwongen emigreren gedurende eeuwen vele Italianen uit deze bergstreken naar gebieden elders in Italië. Vanaf de 18e eeuw is er emigratie naar andere landen in Europa en vanaf de 19e eeuw naar landen buiten Europa. De achternaam Boggia komt tegenwoordig dan ook overal op de wereld voor.
Het boekje dat hiernaast is opgenomen doet verslag over het onderzoek naar de oorsprong van de achternaam én de betekenis van 'boggia of bogia'.
Dit boekje is ook vertaald in het Italiaans. Zie Antonio Boggia, pubblicazioni in Italiano.
Film: NO DOGS or ITALIANS allowed
De film "No Dogs or Italians allowed" (2023) is een aanrader, mooi en triest tegelijk. Feitelijk wordt hierin het verhaal van stamvader Antonio Boggia verteld maar dan van rond 1900. In de bergen met een klein stukje land, veel kinderen, nauwelijks wat te verdienen, dan maar emigreren. Overal elders is er werk. En Italianen zijn handig.
In september 2023 was het tijd om in het archief in Como ook onderzoek te doen naar het notarieel archief. Samen met de gegevens die al eerder waren gevonden in het kadaster, ontstond een beeld van de boerderij van opa en vader Boggia. In het kadaster van ongeveer 1740 staan de gegevens over de hoeveelheid grond die de familie bezat, waar de grond voor diende (weide, graan en druiven) en met een kaart was het duidelijk waar de verschillende kleine stukken grond én het woonhuis en stal lagen.
Bijgaand boekje is ook in het Italiaans vertaald.
Hoeveel Boggia's? Toen velen!
In het kadaster van ca. 1740 is te lezen hoeveel Boggia's in het dorp Urio grond bezitten. Hiernaast staan de eerste twee pagina's van het boek met de eigenaars. Bij nummer 11 begint de eerste Boggia en de laatste Boggia heeft nummer 28. In de buurdorpen woont nauwelijks een Boggia. 'Onze' Boggia in 1740 is de nummer 12 links, Abbondio zoon van Pietro. Deze Abbondio is de opa van Antonio, die naar Amsterdam kwam.
Voor zover ik weet leeft er nu (2024) nog maar één familie in Carate-Urio die Boggia heet.